پرورش ماهی

lazirco- Common Carp

نسبت رشد جمعیت هر جامعه از جمله ایران به گونه ای چشم گیر کمتر از نسبت رشد در تولید غذا می باشد به طوری که می توان گفت رشد جمعیت به صورت هندسی و رشد تولید غذا به صورت خطی است. در همه جا تولیدات کشاورزی با توجه به نیاز به زمین مناسب و آب محدود می باشد و بررسی ها نشان داده اند که برای افزایش تولید غذا در شرایط فعلی جهانی، تنها دو راه وجود دارد:

یکی اعمال تکنولوژی های مدرن برای بهره برداری بیشتر از تولیدات کشاورزی، دامپروری، مرغداری و آبزی پروری و دیگری آبزی پروری کلان در دریاها و آبهای داخلی به ویژه با روش گله داری دریائی (Sea ranching) و پرورش در قفس به گونه ای که تمام یا بخشی از غذای آبزیان پرورشی از ذخایر غذایی موجود در آبها تأمین گردد.

lazir Hydrothermal fish

از سال ۱۹۵۰، آبزی پروری در سطح جهانی هر ساله افزایش چشم گیر داشته و در حال حاضر در حال رقابت با صید جهانی انواع آبزیان دریایی و آبهای داخلی می باشد. میانگین صید سالانه جهانی در دریاها و اقیانوس ها ۸۰ میلیون تن و برای آبهای داخلی حدود ۱۰ میلیون تن و مجموعاً ۹۰ میلیون تن است که نه تنها امکان افزایش آن وجود ندارد بلکه به دلیل افزایش روزافزون جمعیت، این ارقام به ویژه در کشورهایی که امکان کنترل کمتری در صید دارند، چه در آبهای سرزمینی و چه در آب های آزاد رو به کاهش هم می رود.

یکی از گرانبهاترین آبزیان جهانی، انواع ماهیان خاویاری است که بالغ بر ۹۰ درصد ذخایر آنها در دریای خزر وجود داشت و صید طبیعی آن در آب های شوروی سابق سالانه حدود ۲۶۰۰۰ تن و در آبهای ایران، سالانه حدود ۲۵۰۰ تن و تولید خاویار از آن ها به ترتیب ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تن و حدود ۲۵۰ تن یا بیشتر (برای ایران) بود.

عواملی چون سوءاستفاده های صیادان در زمان برپایی انقلاب اسلامی ایران، فروپاشی شوروی و آلودگی ها سبب کاهش این ذخایر ارزشمند در دریای خزر گردیدند و همین عوامل باعث شدند تا IUCN (International Union Conservation of Nature) یا اتحادیه بین المللی حفاظت طبیعت، گونه های ماهیان خاویاری دریای خزر را در معرض خطر (EN) یا Endangered Species قرار دهد.

صید این ماهی ها در سال های اخیر در دریای خزر متوقف شده ولی متأسفانه هم در ایران و هم در کشورهای اطراف دریای خزر صید قاچاق آن کم و بیش رواج دارد. شوروی سابق عمده تولید خاویار از دریای خزر را به مصرف داخلی می رسانید.

در دو دهه اخیر پرورش برخی از گونه های ماهی های خاویاری آغاز گردیده است. میزان تولید جهانی گوشت انواع ماهی های خاویاری پرورشی در حال حاضر بالغ بر ۱۰۰۰۰۰ تن گوشت در سطح جهانی است. (J.Applied Ichthyology, vol.35, Issue 1).

pool Huso-huso-fish

در سال ۲۰۱۷ بالغ بر ۲۳۲۹ کارگاه پرورش ماهی خاویاری در دنیا وجود داشت که ۵۴ درصد آن در چین، ۲۴ درصد در روسیه، ۸ درصد در خاورمیانه، ۷ درصد در خاور دور و ۶ درصد در اروپا قرار دارد (FAO, 2018).

اخیراً در کشور ایران توجه ویژه ای به پرورش ماهیان خاویاری یا استورژن ها به عنوان یک فعالیت اقتصادی پرسود می شود هر چند که کاری دشوار و زمان بر است. ماهیان خاویاری که از خانواده تاسماهیان هستند ماهیانی با عمر طولانی، دیربلوغ و قادر به چندین بار تخم‌ریزی می باشند. قدمت آنها به ۲۵۰ میلیون سال پیش برمی گردد و چون تاکنون توانسته اند حیات خود را حفظ کنند به آنها فسیل های زنده گفته می شود.

این گروه از ماهی ها دارای دو خانواده به نام های Acipenseridae یا تاسماهیان و Polyodontidae یا خانواده پوزه پارو ماهی ها (Paddle fishes) می باشند. نوع دوم در آبهای ایران وجود ندارد. در این دو خانواده روی هم ۲۵ گونه وجود دارد که ۵ گونه از آنها در دریای خزر زندگی می کنند که بیشترین تراکم ماهی های خاویاری را تشکیل می دهند.

علاوه بر گونه های موجود در دریای خزر دو گونه دیگر از تاسماهیان به نامهای تاسماهی سیبری و تاسماهی استرلیاد در رودخانه های روسیه وجود دارند که برای پرورش به ایران معرفی شده اند.
هر چند که ماهیان خاویاری از نظر سایتس در حال انقراض بوده و می باشند ولی در حال حاضر ایران اصلی ترین مرکز تکثیر و پرورش این گونه ها برای افزایش ذخایر دریای خزر است.

Huso-huso-Baby fish

 

رشد ماهی در شرایط طبیعی و پرورشی بستگی به عوامل درونی (ژنتیک) و عوامل بیرونی (محیطی) دارد. چرخه بیولوژیک ماهیان خاویاری در طبیعت به نوعی وابسته به سن بلوغ و شرایط محیطی مانند وجود مکان مناسب برای تخم‌ریزی، دمای آب، شدت تابش نور، تغذیه مناسب و عدم آلودگی و… است. در مزارع پرورشی موارد فوق تحت کنترل و برنامه‌ریزی می باشند، پرورش و رشد این ماهیان مستلزم سرمایه قابل توجه، دانش و مهارت لازم، با در نظر گرفتن شرایط مکانی مناسب، نوع خوراک، فاکتورهای آب مانند درجه دما، شوری و pH آب و نیز تجهیزات لازم (پمپ ها، دستگاه های استریل کننده با UV، تزریق اکسیژن و اوزون و فیلتر مکانیکی و بیولوژیک، تجهیزات هوادهی، هیتر، مخازن ماهی و…) همچنین مستلزم پرسنل مجرب و صبر و تحمل زیاد می باشد. صبوری بدین جهت که بخشی از نتیجه سرمایه گذاری و تلاش پرورش دهندگان که استحصال خاویار از این نوع ماهیان می باشد به مدت ۷ الی ۱۰ سال به طول می انجامد.

پرسنل و کارشناسان خبره مجتمع کشت و صنعت لزیر با در نظر گرفتن حساسیت‌های موجود در رابطه با پرورش این گونه ماهیان و در راستای اقتصاد مقاومتی و تولید و کارآفرینی با هماهنگی تنگاتنگ با مسئولین محترم سازمان شیلات ایران خصوصاً اداره کل شیلات استان مازندران با احداث و راه‌اندازی یک مجموعه پرورش ماهیان خاویاری با ظرفیت سالانه ۵۰ تن گوشت و ۱۲۰۰ کیلوگرم خاویار اقدام به پرورش ۵ گونه ماهی خاویاری (فیل ماهی، قره بورون، اوزون بورون، سیبری و استرلیاد) نموده که در واقع ضمن تولید گوشت و خاویار سالم برای شهروندان محترم و صادرات محصولات تولید شده و ارزآوری قابل توجه، تعداد قابل توجهی اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ایجاد نموده و می نماید.

acipenser-baeri-fish- pool

ما معتقدیم که با تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری و عرضه بچه ماهی و تولید گوشت و خاویار خدمات قابل توجهی به تولید هر چه بیشتر این گونه ها و تلاش برای خروج ماهیان خاویاری از لیست در حال انقراض داشته و این به نوبه خود خدمتی است جهانی برای اقشار فعلی و آیندگان تا از ماهیان خاویاری بهره مند شوند.

مجتمع کشت و صنعت لزیر در حال حاضر در حال پرورش ۴۰۰۰۰ عدد از گونه های مختلف با محوریت ماهی خاویاری اوزون بورون می باشد که این فعالیت ها به نوبه خود گام بلندی در راستای تأمین مصرف گوشت و خاویار داخل کشور و نیز صادرات گوشت و خاویار به کشورهای هدف و ارزآوری و در نهایت خروج این گونه ها از لیست در حال انقراض می باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

 WhatsApp
x
 
x
 Telegram
x
 
x
 
x
 
x
 
x
 Call us
x
 
x
 Contact us
x
Submit
Email is incorrect
Thank you for your message!