ماهی خاویاری اوزون برون (سوروگا)

ماهی خاویاری اوزون برون (اوزون بورون) با نام علمی Acipenser stellatus و نام روسی دراکول و سوروگا معرفی می شود.

مشخصات مورفولوژی ماهی اوزون برون

کلمه ”اوزون بورون“ به معنای ”پوزه بلند“ و این نامگذاری به جهت کشیده و باریک بودن پوزه آن است که بطور میانگین ۶۲ درصد طول سر را تشکیل می دهد و این ویژگی به راحتی آن را از دیگر گونه های خاویاری متمایز می کند. نام لاتین آن (stellatus) به معنای پوشیده شده از خال ها و نیز صفحات استخوانی ستاره ای شکل این گونه می باشد.

صفحات استخوانی جانبی کوچک تر و به تعداد ۳۰ تا ۴۰ عدد می باشد. بدن آن کشیده و باریک و رنگ خاکستری متمایل به قهوه ای دارد. پشت آن تیره و شکم آن سفید است. سبیلک های حسی آن کوتاه تر و فاقد انشعابات مژکی است.

مشخصات بیولوژی ماهی اوزون برون دریایی

ماهی خاویاری اوزون بورون (اوزون برون) رودکوچ (anadromous) می باشد بدین معنا که برای تخم ریزی به رودخانه های آب شیرین مهاجرت می کند. در دریای خزر دو نژاد شمالی و جنوبی دارد. نژاد جنوبی آن که در آبهای ایران زیست می کند، دیرتر از نژاد شمالی بالغ می شود و رشد و هم آوری آن هم از نژاد شمالی کمتر است. عمدتاً در بخش جنوب غربی دریای خزر و تا عمق ۶۰ متر زندگی می کند.

طبق گزارش Berg در سال ۱۹۴۸، در طبیعت در اوزون بورون جنوبی، نرها در سن ۱۱ تا ۱۳ سالگی و ماده ها در سن ۱۴ تا ۱۷ سالگی بالغ می شوند. بزرگترین اوزون بورون (اوزون برون) صید شده در آبهای ایران ۵۴ کیلوگرم وزن و ۲۱۸ سانتیمتر طول داشته است. (البته میانگین های ذکر شده در سالهای مختلف و اکوسیستم های مختلف یکسان نیست). همواره درصد ماده های این گونه از نرها بیشتر است بطور مثال در سال ۱۳۷۷ ماده ها ۷۵٫۸ درصد و نرها ۲۴٫۲ درصد بوده اند.

مشخصات بیولوژی اوزون برون پرورشی

یکی از مزیت های پرورش ماهی اوزون بورون (اوزون برون) نسبت به گونه های دیگر تاسماهیان، طول عمر کوتاه تر آن است که درنتیجه طول دوره بلوغ آن نیز کوتاه و سرعت تولیدمثل آن بالاست. این گونه در محیط پرورشی در سن ۵ تا ۶ سالگی بالغ می شود که در این سن وزن متوسط آن ۹ تا ۱۲ کیلوگرم و اندازه آن حدود ۱۲۰ سانتی متر و نسبت خاویار به گوشت در این ماهی به ۱۲ تا ۱۸ درصد می رسد.

ارزش اقتصادی ماهی خاویاری اوزون برون (سوروگا)

ماهی اوزون برون (سوروگا) که یکی از گونه های بسیار مهم و ارزشمند دریای خزر می باشد که از محبوبیت قابل توجهی در داخل و حتی خارج از کشور برخوردار است در حدی که اغلب مردم ایران تمام ماهیان خاویاری را با نام اوزون بورون در بازار می شناسند.
صادرات گوشت این گونه خاویاری با تقاضای بسیاری روبروست و کشورهایی ازجمله روسیه خریدار جدی این گونه ماهی خاویاری هستند.گوشت آن بهترین کیفیت را بین ماهیان خاویاری دریای خزر و خاویار آن علیرغم ارزانتر و ریزتر بودن، در صورت عمل آوری مناسب و یک ماه پس از نگهداری، بهترین کیفیت و مزه را دارد.

متغیرهای آماری نشان می دهند که تکثیر و پرورش اوزون برون (اوزون بورون) علاوه بر تأمین نیازهای داخلی و خارجی، تأثیر بسزایی در افزایش ذخایر دریایی و جلوگیری از انقراض آن داشته است. هم اکنون بسیاری از مزارع تکثیر و پرورش، این گونه را در برنامه پرورش خود قرار داده اند.

مجتمع کشت و صنعت لزیر نیز در حال حاضر پرورش ماهیان خاویاری با محوریت ماهی اوزون بورون (اوزون برون) را در سطح وسیعی با تعداد تقریبی ۳۵۰۰۰ عدد دنبال می کند. امیدواریم در ۳۰ ماه آتی بتوانیم بیش از ۲۰ تن خاویار اوزون بورون استحصال و به بازارهای داخلی و خارجی عرضه نماییم. همچنین در این راستا عرضه ۳۰۰ تن گوشت ماهی اوزون بورون دور از دسترس نیست.